تسمه از کاربردی ترین بخش های انتقال قدرت در ماشین های دوار در صنابع متفاوت است.
تسمه یک حلقه از ماده ای انعطاف پذیر می باشد. که برای ایجاد پیوند مکانیکی و انتقال انرژی بین دو یا چند شفت استفاده میگردد.
تسمه روی حلقه های پولی قرار میگیرد و بصرفه ترین ابزار از لحاظ قیمت برای انتقال قدرت بین شفت است.
انتقال قدرت با طراحی های خاص بین تسمه و پولی به دست می آید. تقاضا بر روی حرکت انتقال قدرت تسمه ها بسیار زیاد است که این خود منجر به تغییرات بسیاری در آن می شود.
از تسمه به عنوان یک منبع حرکتی برای تاثیر انتقال قدرت و یا دنبال کردن حرکت نسبی استفاده می شود.
حرکت آن ها به آرامی و با سرو صدای کم می باشد و بالشتک موتور و یاتاقان نسبت به تغییرات بار مقابله می کنند اگر چه با قدرت کمتری نسبت به چرخدنده ها وزنجیرها عمل می کند. با این حال پیشرفت در مهندسی تسمه ها اجازه استفاده از انها را در سیستم هایی که سابقا از چرخدنده و زنجیر استفاده می کردند ، می دهد.
نوع تسمه و کیفیت تسمه دارای اهمیت فراوانیست.
تسمه ها دارای انواع مختلفی هستند که به معرفی چند مورد از آنها می پردازیم:
تسمه تخت ( Flat belts )
این تسمه ها به طور گسترده در قرن های 19 و اوایل قرن 20 کاربرد بسیاری داشته که برای انتقال قدرت در کارخانه ها استفاده می شده. کاربرد آن ها در مزارع و معادن و .... از قبیل کارخانه های چوب بری، خرمن کوب نوار نقاله و .... می باشد.
جنس تسمه تخت از چرم ، پارچه و یا لاستیک ،پلیمر است.
تسمه گرد ( round belts)
تسمه هایی با سطح مقطع دایره ای شکل هستند و برای اجرا در پولی هایی با شیارهای v شکل با زایه 60 درجه طراحی شده اند.
این شیارهای گرد زمانی مناسب هستند که چرخ پولی های گرد به سمت تسمه ها راهنمایی شده باشند.
این تسمه در طول ها و اندازه های مختلف تولید می شود که برای اتصال این تسمه از یک جز اصلی یا اتصال فلزی و یا جوش استفاده می شود.
تسمه ذوزنقه ای (v-belts)
این تسمه که به عنوان تسمهv شناخته می شود و سطح مقطع آن ها ذوزنقه ای شکل است و مشکل هایی از جمله لغزش و هم ترازی را حل می کند.
این تسمه ها به خاطر ضخامت بزرگترشان نسبت به تسمه های تخت ، نیاز به پولی های بزرگتری دارند و دارای طول های قابل تنظیم با قابلیت جداسازی قطعات و متعلقات در هنگام لزوم می باشد.
برای بدست آوردن قدرت بالای مورد نیاز 2 یا چند تسمه ذوزنقه ای را در آرایشی به نامmulti-v در کنار یکدیگر به هم متصل می کنند که در خوشه های چند شیار قابل اجرا می باشند.
تسمه چند شیار (multi-groove belts)
این تسمه معمولا از 5 یا 6 تسمهV شکل در کنار یکدیگر ساخنه می شود به همین خاطر برای همان سطح دیسک ، تسمه نازکتری نسبت به ذوزنقه ای به ما می دهد که این دلیل انعطاف پذیر بودن تسمه می باشد اگرچه اغلب پهن تر است که این انعطاف پذیری باعث افزایش بهره وری می شود.
خم شدن مداوم تسمه ، انرژی کمتری را در اصطکاک داخلی به هدر می دهد.این افزایش بهره وری در عمل به دلیل کاهش اثرات حرارت بر روی تسمه است. تسمه به مدت طولانی تری به صورت خنک تر در سرویس عمل می کند.
این توانایی درخم شدن ،به طراحان اجازه می دهد که مسیر را به صورت یک مجموعه و یا به صورت مارپیچی طراحی کنند.این خصوصیت می تواند به طراحی یک موتور محکم که در آن لوازم جانبی خیلی نزدیک به بلوک موتور نصب شده و نیازی به ارائه تنظیمات تنیدگی نمی باشد، کمک کند. کل این تسمه ممکن است به وسیله یک زنجیر پولی تنیده شود.
تسمه آجدار (ribbed belt)
تسمه آجدار ، تسمه انتقال قدرت است که شامل شیارهای طولانی می باشد وعمل تماس بین دنده تسمه و شیار پولی را انجام می دهد. این تسمه دارای یک ساختار تک قطعه ای است که این ساختار برای توزیع یکنواخت تنش در سراسر عرض پولی در جایی که تسمه در حال تماس است ،ارائه شده است.
تسمه آجدار دارای محدوده قدرت تاKW 600 بوده، با نسبت سرعت بالا، دارای حرکت مارپیچی شکل ، طول عمر بالا، پایداری و یکنواختی در تنش دیسک است و باعث کاهش ارتعاش می شود.
این تسمه در کمپرسور،دوچرخه تناسب اندام،ماشین آلات کشاورزی، میکسر مواد غذایی، ماشین لباسشویی ، ماشین چمن زنی و...استفاد می شود.
تسمه تایمینگ (timing belts)
این تسمه که با نام های دیگری از جمله دندانه دار، بی نظیر و تسمه همزمان ، شناخته می شود یک تسمه انتقال مثبت است که می تواندحرکت نسبی داشته باشد. این تسمه دارای دندانه می باشد که آنرا با پولی دندانه دار مناسب تطبیق می دهند تا هنگامی که به درستی تنیده شد دیگر بعد از ان هیچ لغزشی نداشته باشد و در سرعت ثابت عمل کند و اغلب برای انتقال حرکت مستقیم در نمایه سازی و اهداف زمان بندی استفاده می شود.
تسمه تایمینگ اغلب به جای زنجیر و چرخدنده ها استفاده می شود به طوری که سر و صدای کمتری تولید می کند و احتیاجی به روغن کاری ندارد.
میل بادامک خودرو، سیستم های زمان بندی کوچک و موتور های استپر اغلب از این تسمه ها استفاده می کنند.
تسمه تایمینگ ها احتیاج به کمترین تنش دارند و از جمله کارآمدترین تسمه ها هستند.
این تسمه ها با طراحی دندانه های مارپیچی موجود هستند که این نوع طراحی باعث می شود که دندانه ها به تدریج درگیر شوند که به همین دلیل کارآمدتر و دارای انتقال قدرت تا 98% است و دارای سر وصدا کمتری نیز می باشد.
